Αρθρογράφος Susana Rodrigues (Συλλογή απορριμμάτων): Πρόγραμμα LIFE PAYT

Στην πραγματικότητα, οι χώρες της Νότιας Ευρώπης απέχουν πολύ από την εμπειρία των χωρών της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, όπου η εφαρμογή των συστημάτων PAYT είναι συνηθισμένη, πράγμα που συνεπάγεται μέση μείωση περίπου 10% της συνολικής παραγόμενης ποσότητας αποβλήτων και αύξηση ανακύκλωση άνω του 60%. Στην τελική έκθεση της μελέτης που ανέθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από το bipro, του Νοεμβρίου 2015, στην οποία αξιολογούνται τα συστήματα επιλεκτικής συλλογής 28 ευρωπαϊκών πρωτευουσών, η εφαρμογή των συστημάτων PAYT ξεχωρίζει ως ένας από τους θεμελιώδεις πυλώνες για την αύξηση της επιλεκτικής συλλογής και Ευρωπαϊκοί στόχοι.

Το έργο που ξεκίνησε τώρα στοχεύει στην “ανάπτυξη πρωτοποριακών μεθοδολογιών που μπορούν αργότερα να εξαχθούν σε παρόμοιες περιοχές στην Ευρώπη” για τη μείωση του κόστους συλλογής και επεξεργασίας αποβλήτων από δήμους, συμβάλλοντας στην οικονομική βιωσιμότητά του. Βασίζεται στην ανάπτυξη ενός πιο δίκαιου μοντέλου τιμολόγησης για τους παραγωγούς αποβλήτων, ενθαρρύνοντας την υιοθέτηση πρακτικών πρόληψης, διαχωρισμού και επιλεκτικής διάθεσης.

Αυτό το έργο συνεχίζει λοιπόν με άλλες δημοτικές πρωτοβουλίες για την εισαγωγή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» μέσω συστημάτων PAYT, όπως στην περίπτωση των Maiambiente, EMARP, Óbidos ή Guimarães, των ανερχόμενων συστημάτων, όπως η Lipor και η Resialentejo, ακόμη στη φάση σχεδιασμού.

Δεν έχω πολλές αμφιβολίες σχετικά με τη σημασία που έχει η εφαρμογή αυτών των συστημάτων, η οποία αυτή τη στιγμή εμφανίζεται ως το κύριο εργαλείο ανάκτησης κόστους μέσω δημοτικών τιμολογίων και για την αύξηση της προσήλωσης στην επιλεκτική συλλογή στην Πορτογαλία, εκπληρώνοντας έτσι τους στόχους που έχουν τεθεί από HUH.

Αλλά είναι έτοιμος ο τομέας των αποβλήτων για την εφαρμογή του; Αυτή ήταν μια ερώτηση που έκανα σε ένα προηγούμενο άρθρο και την οποία ελπίζω ότι αυτό το νέο έργο μπορεί να σας βοηθήσει να απαντήσετε.

Διαφορετικά ζητήματα αποτέλεσαν εμπόδια στην εφαρμογή αυτών των συστημάτων στην Πορτογαλία:

• Παρά το γεγονός ότι τα συστήματα πληρωμών αποβλήτων που βασίζονται στην παραγωγή έχουν, θεωρητικά, αναμφισβήτητα πλεονεκτήματα, η εφαρμογή μιας νέας τιμολογιακής διάρθρωσης μπορεί να συνεπάγεται την αλλαγή της συμπεριφοράς του πληθυσμού και του δημόσιου διαγωνισμού κατά τη χρέωση για μια υπηρεσία που προηγουμένως θεωρείται «δωρεάν» ή “Ήδη πληρώθηκε για φόρους”. Το ERSAR συνιστά τη σταδιακή μετατροπή του τιμολογίου σε σταθερό στοιχείο (ή “βασική υπηρεσία”) και την εισαγωγή ενός μεταβλητού στοιχείου του τύπου PAYT, αλλά αυτή η μετατροπή πρέπει να συνοδεύεται από μια τεράστια προσπάθεια ευαισθητοποίησης του κοινού.

• Οι απαραίτητες αλλαγές και επενδύσεις σε εξοπλισμό και λογισμικό είναι επίσης ένα εμπόδιο που πρέπει να ξεπεραστεί: υπάρχουν ανάγκες αναδιάρθρωσης που σχετίζονται με εξοπλισμό συλλογής που θέτουν προκλήσεις για τεχνικούς και κατασκευαστές. Στην Πορτογαλία, είναι πολύ κοινό να υπάρχουν περισσότερα από ένα συστήματα συλλογής στον ίδιο δήμο, γεγονός που καθιστά την εφαρμογή ενός συστήματος PAYT πολύπλοκη, καθώς περιλαμβάνει διαφορετικές τεχνολογικές λύσεις. Συγκεκριμένα, το σύστημα συλλογής «εγγύτητας» που βασίζεται σε συλλογικά εμπορευματοκιβώτια (το πιο κοινό σε εθνικό επίπεδο), μπορεί να εξελιχθεί στην εισαγωγή ενός συστήματος PAYT μέσω αναγνώρισης χρήστη (με προπληρωμένες τσάντες ή ετικέτες), Σε δήμους που χρησιμοποιούν συστήματα συλλογής από πόρτα σε πόρτα, πρέπει να εφαρμοστεί ένα μοντέλο PAYT που βασίζεται σε μεμονωμένα δοχεία.

• Είναι επίσης απαραίτητο να εξεταστεί η τεχνική και νομική πολυπλοκότητα που σχετίζεται με τη διαχείριση και τον έλεγχο των βάσεων δεδομένων πληροφοριών χρηστών, οι οποίες απαιτούν τη δημιουργία συστημάτων πληροφοριών που εγγυώνται την πληρωμή του λογαριασμού υπηρεσίας ανάλογα με την ποσότητα των αποβλήτων που παράγονται πραγματικά σε κάθε στέγαση ή από κάθε χρήστη, μέσω της ταυτοποίησης όλων των παραγωγών αποβλήτων, της τυπολογίας κατοικιών και των συστηματικών αρχείων της παραγόμενης ποσότητας, μεταξύ άλλων.

• Η ποιότητα της υπηρεσίας είναι επίσης ένα ζήτημα, δεδομένου ότι η κάλυψη υπηρεσιών που προσφέρεται στον πληθυσμό, δηλαδή, η φυσική προσβασιμότητα της υπηρεσίας (εγγύτητα του καταλύματος με τον εξοπλισμό διάθεσης αποβλήτων) είναι διαφορετική για τα εμπορευματοκιβώτια χωρίς διαφοροποίηση και εναπόθεση. επιλεκτική (γνωστή και ως «οικοσημεία»): εάν δεν διασφαλιστεί η ίδια ευκολία πρόσβασης σε επιλεκτικό και αδιαφοροποίητο εξοπλισμό εναπόθεσης, θα είναι δύσκολο να εφαρμοστεί ένα PAYT.

• Υπάρχουν ακόμη επίσημα και υλικοτεχνικά ζητήματα ειδικά για τη χώρα μας που πρέπει να αναλυθούν: με ορισμένες εξαιρέσεις, η επιλεκτική συλλογή πραγματοποιείται συνήθως από πολυ-δημοτικά συστήματα, στο “υψηλό”, ενώ η αδιαφοροποίητη συλλογή διαχειρίζεται οι δήμοι, στο “χαμηλό”. Είναι σημαντικό να αναλυθεί εάν δεν είναι καιρός να σκεφτούμε παγκοσμίως την αλυσίδα αξίας και να τερματίσουμε τον «διαχωρισμό» των συλλογών – επιλεκτικές και αδιαφοροποίητες και τα αντίστοιχα κόστη και κέρδη, τα οποία είναι αποφασιστικά για την επιτυχία ενός PAYT.

Συμπερασματικά, χωρίς αμφιβολία, η εκτεταμένη εφαρμογή του PAYT είναι η ώθηση που χρειαζόμαστε στην Πορτογαλία. Η μεγαλύτερη ή μικρότερη επιτυχία αυτής της εφαρμογής εξαρτάται από επαρκείς απαντήσεις σε τοπικές ερωτήσεις σε κάθε σύστημα συλλογής. Είναι σημαντικό να συμμετάσχουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι στην αξιολόγηση της τιμολογιακής διάρθρωσης που θα εφαρμοστεί και το σημείο εκκίνησης για ανάκτηση κόστους, καθώς και στην επιλογή του τεχνικού μοντέλου που ταιριάζει καλύτερα στο λειτουργικό σύστημα συλλογής και, τέλος, στον τύπο επικοινωνίας που θα χρησιμοποιήσει με τον πληθυσμό. Το έργο που θα παρουσιαστεί τώρα στη Λισαβόνα μπορεί επομένως να αποτελέσει σημαντικό κίνητρο για να καταστεί το PAYT μια εθνική πραγματικότητα, τα αποτελέσματα του οποίου πρέπει να ενισχυθούν από όλους τους ενδιαφερόμενους του κλάδου.

Η Susana Sá e Melo Rodrigues έχει πτυχίο Μηχανικής Περιβάλλοντος από το Instituto Superior Técnico (IST / UTL) και έχει μεταπτυχιακό πτυχίο στην Ολοκληρωμένη Διαχείριση και Ανάκτηση Αποβλήτων από τη Σχολή Επιστημών και Τεχνολογίας (FCT / UNL), όπου αναπτύσσει το το διδακτορικό του στο Περιβάλλον, επικεντρώθηκε στην ανάλυση των συστημάτων συλλογής αποβλήτων. Είναι μέλος της ομάδας ερευνητών από το FCT / UNL, το Waste @ Nova και το MARE – Κέντρο Θαλάσσιων και Περιβαλλοντικών Επιστημών, εστιάζοντας το ερευνητικό του έργο στον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων. Ξεκίνησε την επαγγελματική του δραστηριότητα στο Instituto da Água, όπου ήταν μέλος της Επιτροπής Παρακολούθησης της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Νερά. Ήταν σύμβουλος στον τομέα του έργου και περιβαλλοντικής επιθεώρησης έργων στο FBO – Consultores, SA (DHV international) και από το 2004 έως το 2014 εργάστηκε στη δημοτική εταιρεία HPEM – Sintra υπεύθυνη για τη συλλογή αστικών απορριμμάτων και δημόσιου καθαρισμού, ως Διευθύντρια του Τμήματος Σχεδιασμός και αργότερα στο SMAS Sintra. Έχει εκτελέσει την EcoAmbiente, S.A., ως Διευθύντρια του Τεχνικού και Εμπορικού Τμήματος, επί του παρόντος στη Luságua – Serviços Ambientais, S.A., ως Συντονίστρια της περιοχής των αποβλήτων
Πρωτότυπα νέα που δημοσιεύθηκαν στο AmbienteOnline.